Για να διατηρείται στη ζωή και να λειτουργεί σωστά το ανθρώπινο σώμα πρέπει η θερμοκρασία του να διατηρείται σταθερή, ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, καθώς και ανεξάρτητα από το συνεχώς μεταβαλλόμενο ρυθμό της παραγωγής της θερμότητας μέσα στο ίδιο το σώμα, με τις διάφορες μεταβολικές διεργασίες. Γι αυτό υπάρχει και λειτουργεί στο σώμα ένας βιολογικός «θερμοστάτης». Πρόκειται για το κέντρο θερμορύθμισης, που βρίσκεται στον υποθάλαμο του εγκεφάλου και ελέγχει την αύξηση και την πτώση της θερμοκρασίας του σώματος. Φυσιολογική τιμή θεωρείται αυτή κοντά στους 37 °C, ενώ παρατηρείται ημερήσια διακύμανση της θερμοκρασίας, με ελάχιστη τιμή νωρίς το πρωί και μέγιστη αργά το απόγευμα.

Ο όρος «πυρετός» προέρχεται από τη λέξη «πυρ», που σημαίνει φωτιά. Ο πυρετός είναι η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα, μέσω ανόδου του σημείου ρύθμισης του βιολογικού θερμοστάτη από πυρετογόνες ουσίες. Όταν οι ουσίες αυτές φτάσουν στον εγκεφαλικό «θερμοστάτη» μας,  τον επαναρρυθμίζουν προς τα πάνω με αποτέλεσμα να δίνονται εντολές προς το σώμα μας, προκειμένου να πετύχει την αύξηση παραγωγής θερμότητας με αύξηση του μεταβολισμού, μυϊκούς σπασμούς και ρίγη. Φαίνεται ότι ο πυρετός χρησιμεύει ως αμυντικός μηχανισμός, καθώς η ανοσολογική απάντηση του οργανισμού μπορεί να γίνει πιο ισχυρή σε υψηλές θερμοκρασίες.  Το  πιο συνηθισμένο αίτιο πυρετού είναι οι λοιμώξεις, είτε πρόκειται για ιογενείς είτε για βακτηριακές. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέπονται και τα υπόλοιπα αίτια.